จากคลองแสนแสบ สู่ 20 กันยายน “วันอนุรักษ์และพัฒนาแม่น้ำ คู คลอง แห่งชาติ"

หากพูดถึงคลองที่ยาวที่สุดในกรุงเทพมหานคร ก็คือ “คลองแสนแสบ” มีความยาวถึง 72 กิโลเมตร จากคลองมหานาคถึงแม่น้ำบางปะกง ขุดขึ้นตั้งแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เพื่อใช้เป็นเส้นทางขนส่งอาวุธยุทโธปกรณ์ กำลังพล เสบียงอาหาร การติดต่อค้าขายระหว่างพระนครกับหัวเมืองตะวันออก  ในเวลาต่อมาคลองแห่งนี้ได้เป็นแหล่งน้ำใช้ แหล่งอาหาร แหล่งวัฒนธรรม สถานที่เล่นกีฬาทางน้ำ และเป็นเส้นทางสัญจรของคนกรุงเทพฯ

แต่ในช่วงเวลาหนึ่งคลองแห่งนี้เคยมีสภาพเน่าเหม็น เต็มไปด้วยขยะ น้ำเสีย และถูกรุกล้ำ จากการเติบโตของเมืองที่มีผู้คนเข้าการตั้งถิ่นฐานมากขึ้น และการปล่อยน้ำเสียจากโรงงานอุตสาหกรรม  และเมื่อวันที่ 20 กันยายน พ.ศ.2537สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงเสด็จประพาสทางเรือจากท่าเรือผ่านฟ้าลีลาศไปจนถึงประตูท่าไข่ จังหวัดฉะเชิงเทรา เห็นสภาพที่เกิดขึ้น ได้ทรงตรัสว่า "คลองแสนแสบเป็นคลองสำคัญในประวัติศาสตร์ ที่สมควรได้รับการดูแลรักษาต่อไป" นำไปสู่การจัดทำแผนการฟื้นฟูคลองแห่งนี้ จนคณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 18 กันยายน 2544 กำหนดให้วันที่ 20 กันยายนของทุกปี เป็น“วันอนุรักษ์และพัฒนาแม่น้ำ คู คลอง แห่งชาติ

มาถึงวันนี้ คลองแสนแสบได้รับการฟื้นฟูด้วยความร่วมมือของหลายฝ่าย ทำให้คงยังเป็นสายน้ำที่นำพาคนกรุงเทพฯ สัญจรไปมา และช่วยระบายน้ำลงสู่แม่น้ำเจ้าพระยาและสู่แม่น้ำบางปะกง

สถาบันสิ่งแวดล้อมไทย หรือ TEI ซึ่งขับเคลื่อนการอนุรักษ์คูคลองผ่านโครงการและกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อให้คู คลองมีระบบนิเวศที่ดี มีสภาพแวดล้อมเอื้อต่อการอยู่อาศัย เชื่อมโยงกับวิถีชีวิตของผู้คนและการท่องเที่ยว และช่วยให้เมืองสามารถตั้งรับและปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ TEI ขอเชิญทุกคนร่วมกันอนุรักษ์และฟื้นฟูแม่น้ำ คู คลอง ให้สะอาด สวยงาม ไม่ทิ้งขยะและปล่อยลงสู่แหล่งน้ำ ปลูกต้นไม้ริมตลิ่งช่วยยึดเกาะดินและให้สัตว์น้ำอยู่อาศัย เพื่อให้คน แม่น้ำ คู คลองได้พึ่งพาและเกื้อกูลกันต่อไปอย่างยาวนาน